Σε κάθε περίπτωση, οι Αμερικανοί στρατιώτες που σκοτώνονται στον πόλεμο είναι πάντα ζήτημα στατιστικής. Τα μεμονωμένα ανθρώπινα όντα χάνονται στους αριθμούς. Αφήνεται στους ποιητές και στους μυθιστοριογράφους να μας πιάσουν από τους ώμους, να μας ταρακουνήσουν και να μας ζητήσουν να κοιτάξουνε και να ακούσουμε. Στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο δέκα εκατομμύρια άνδρες πέθαναν στο πεδίο της μάχης, αλλά χρειαστήκαμε τον Τζον Ντος Πάσος για να έρθουμε αντιμέτωποι με το τι σήμαινε αυτό: στο μυθιστόρημά του 1919 γράφει για το θάνατο του Τζον Ντόου: "Στο πισσοστρωμένο νεκροτομείο του Σαλόν-σιρ-Μαρν, μέσα στη δυσωδία του χλωριδίου του ασβέστη και των πτωμάτων, ξεχώρισαν το κασόνι από ξύλο πεύκου που περιείχε ό,τι είχε απομείνει από αυτόν". Μερικές σελίδες πιο κάτω, ο Ντος Πάσος τον περιγράφει: "Το αίμα κύλησε στο έδαφος, τα μυαλά χύθηκαν από το τσακισμένο κρανίο και τα έγλειψαν οι αρουραίοι των χαρακωμάτων, η κοιλιά πρήστηκε και έθρεψε μια γενιά μεγάλες κρεατόμυγες, κι ο άφθαρτος σκελετός και τα υπολείμματα από τα ξεραμένα σπλάχνα και δέρμα κολλημένο στη στολή".
Με τι μοιάζει ο πόλεμοςHoward Zinn
Ο Χάουαρντ Ζιν είναι επίτιμος καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστόνης, πολιτικός ακτιβιστής, γνωστότερος από τους αγώνες του για τα πολιτικά δικαιώματα τη δεκαετία του ’60, και συγγραφέας του "A People's History of the United States", "μιας πνευματώδους και συγκινητικής ιστορίας του αμερικανικού λαού από την οπτική γωνία εκείνων... των οποίων τα δεινοπαθήματα έχουν παραλειφθεί, εν πολλοίς, από τα περισσότερα ιστορικά βιβλία" (Library Journal). Η φιλοσοφία του ενσωματώνει ιδέες από μαρξισμό, αναρχισμό, σοσιαλισμό και κοινωνική δημοκρατία. Κατά τον Νόαμ Τσόμσκι είναι ο άνθρωπος που άλλαξε τη συνείδηση μιας γενιάς, για άλλους, ένας ακραίος ειρηνιστής, που αμφισβήτησε ακόμη και τη συμμετοχή των ΗΠΑ στον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Γεννήθηκε το 1922 στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Δούλεψε στα ναυπηγεία και υπηρέτησε υπολοχαγός σε βομβαρδιστικό στον Β' Παγκ. Πολ., κατά τα έτη, 1943-45. Κατετάγη στην Aεροπορία για να εξοντώσει τους ναζί. Πήρε μέρος σε αποστολές στην Ευρώπη και πήρε μετάλλια αλλ' άρχισαν να του δημιουργούνται έντονες αμφιβολίες. Οταν επέστρεψε σπίτι, έβαλε τα μετάλλια και τα έγγραφα σ' ένα φάκελο κι έγραψε: "Ποτέ ξανά". Μετά τον πόλεμο ολοκλήρωσε τις σπουδές του και στη συνέχεια δίδαξε για αρκετά χρόνια στο Spelman College, στην Ατλάντα, όπου διετέλεσε πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας. Αναμείχθηκε ενεργά στο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα και στο αντιπολεμικό κίνημα που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου του Βιετνάμ. Σήμερα ζει στη Μασαχουσέτη.
Έχουν εκδοθεί περισσότερα από 25 βιβλία του.Στα ελληνικά 3 τίτλοι:
Τρομοκρατία και πόλεμος, μτφ Γρηγόρης Ν. Κονδύλης, Scripta, 2003.
Ο Μαρξ στο Σόχο μτφ. Άρης Λασκαράτος Αιώρα, 2004
«Θεώρησα σημαντικό λοιπόν να κάνω σαφές ότι ούτε η Σοβιετική Ένωση, ούτε άλλες χώρες, που αυτοαποκαλούνταν “μαρξιστικές”, ενώ είχαν αυταρχικά καθεστώτα, δεν εκπροσωπούσαν την έννοια του σοσιαλισμού, όπως τον εννοούσε ο Μαρξ. Θέλησα να παρουσιάσω τον Μαρξ θυμωμένο με τη διαστρέβλωση των θεωριών του και τη σύνδεσή του με σταλινικές ωμότητες». Από την εισαγωγή
3. Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών : Μια κοινωνική ιστορία της Αμερικής από την εποχή του Κολόμβου ως τις αρχές του 21ου αιώνα , μτφ. Θεόδωρος Καλύβας, Αιώρα, 2008.
Η ιστορία της Αμερικής -μας θυμίζει ο Ζιν- δεν είναι μόνον ιστορία των λευκών αποίκων. Είναι και ιστορία των Ινδιάνων που εξοντώθηκαν ή εκδιώχτηκαν από τη γη τους, όπως είναι και η ιστορία των εκατομμυρίων μαύρων σκλάβων που μεταφέρθηκαν από την Αφρική για να δουλέψουν στις φυτείες του αμερικανικού Νότου. Σε καμία άλλη χώρα στην παγκόσμια Ιστορία ο ρατσισμός δεν άπλωσε τόσο βαθιές και τόσο ανθεκτικές ρίζες όσο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Αμερικανική Επανάσταση χρησιμοποίησε τη γλώσσα της ελευθερίας και της ισότητας και μπόρεσε να ενώσει μεγάλο αριθμό αποίκων έναντια στην αγγλική εξουσία. Δεν θα μπορούσε ωστόσο να κινητοποιήσει τους μαύρους σκλάβους ή τους Ινδιάνους, οι οποίοι θα είχαν κατώτερη θέση ή θα αποκλείονταν από τη νέα κοινωνία. Οι πενήντα πέντε προνομιούχοι λευκοί άντρες, που συγκεντρώθηκαν στη Φιλαδέλφεια το 1787 για να συντάξουν το Σύνταγμα, ανέφεραν στο προοίμιο τη φράση: «Εμείς ο λαός των Ηνωμένων Πολιτειών». Αλλά αυτός ο «λαός» δεν συμπεριλάμβανε τους Ινδιάνους, τους μαύρους, τις γυναίκες και τους λευκούς υπηρέτες.Από τη στιγμή μάλιστα που η οικονομική ολιγαρχία ανακάλυψε ότι μόνο οι πόλεμοι πλουτίζουν το κράτος, η Αμερική συνταύτισε την οικονομία της με τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις. Ο Ζιν -που γράφει σαν Ευρωπαίος αριστερός- επιμένει εξαντλητικά στους ταξικούς αγώνες των μεταναστών. Πρόκειται για μια αφήγηση συνταρακτική, που θυμίζει ορατόριο και όχι απαρίθμηση συμβάντων.
Δεν υπάρχει πιο έξυπνη δικαιολογία για τις τραγωδίες που ζούμε σήμερα από το να υποστηρίζουμε τη διατηρήρηση της παρούσας κατάσταση, όσο κακή κι αν είναι, διότι αλλιώς, θα έχουμε κάτι χειρότερο. Είναι μια επικίνδυνη επιχειρηματολογία, που οδηγεί στην αποδοχή των πολέμων και της βίας φοβούμενοι οτι αν δεν το κάνουμε, κάτι τρομερό θα συμβεί. Είναι η ψυχολογία του βομβαρδισμού της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, του ‘αν δεν σκοτώσουμε αυτούς τους εκαντοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, θα έχουμε μια εισβολή στην Ιαπωνία, και ένα εκατομμύριο νεκρούς. Το ίδιο είχαμε και στο Βιετνάμ, όπου έλεγαν ‘αν φύγουμε και σταματήσουμε τον πόλεμο εκεί, κάτι τρομερό θα συμβεί, μια αιματοχυσία χειρότερη από τη σημερινή’. Αυτοί οι κατασκευασμένοι φόβοι για κάτι που μπορεί να συμβεί στο μέλλον υπηρέτησαν για να δικαιολογήσουν τα τρομερά πράγματα που βιώνουμε σήμερα.
Απόσπασμα συνέντευξης από το blog του Ν. Κατζηλάκη
Απόσπασμα συνέντευξης από το blog του Ν. Κατζηλάκη
