Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2010

«Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!»

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/el/b/b2/Man-1913-1.jpg

Το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος ή Κομμουνιστικό Μανιφέστο (γερμανικά: Das Manifest der Kommunistischen Partei) γράφτηκε από τους Καρλ Μαρξ και Φρειδερίκου Ένγκελς, από τα τέλη του 1847 μέχρι τις αρχές του 1848, κατ' εντολή της Κομμουνιστικής Λίγκας για να αποτελέσει το πρόγραμμά της, ενώ δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 21 Φεβρουαρίου 1848, λίγες ημέρες πριν την Φεβρουαριανή Επανάσταση στο Παρίσι . Ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία σε όλο τον κόσμο, μαζί με την Αγία Γραφή, το Κοράνι και το Κόκκινο Βιβλιαράκι του Μάο.
Ήταν παραγγελία της «Κομμουνιστικής Λίγκας» στους δύο θεωρητικούς της κομμουνιστικής ιδέας, ενόψει του συνεδρίου της στο Λονδίνο. Το «Μανιφέστο» προτείνει ένα σχέδιο δράσης για την προλεταριακή επανάσταση, που θ' ανατρέψει τον καπιταλισμό και τελικά θα φέρει την αταξική κοινωνία. Το βιβλιαράκι αυτό αναφέρει για την επιβολή του προοδευτικού φόρου, την κατάργηση της ιδιοκτησίας και την εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής, ως βήματα για την επιβολή του κομμουνισμού.
Ο πρώτος μεταφραστής στα ελληνικά του Κομμουνιστικού Μανιφέστου ήταν ο Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, έλληνας διανοούμενος πρωτοπόρος δημοτικιστής που είχε ασπαστεί τον Μαρξισμό κατά την διάρκεια των σπουδών του στην Γερμανία. Παίρνοντας στα χέρια του το γερμανικό κείμενο, ο Χατζόπουλος έκανε μια επιλογή και τη μετέφρασε στη δημοτική. Η μετάφρασή του δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Εργάτης" του Βόλου το  1908 υπό τον τίτλο "Προκήρυξη του Κοινωνιστικού Κόμματος" και με το ψευδώνυμο Π. Βασιλικός. Αργότερα (1913) η ίδια μετάφραση εκδόθηκε σε μπροσούρα από το Σοσιαλιστικό Κέντρο Αθηνών με τον τίτλο "Το Κοινωνιστικό Μανιφέστο" με ένα μικρό πρόλογο του μεταφραστή με το πραγματικό του όνομα αυτή τη φορά. 
http://www.biblionet.gr/images/covers/b146849.jpg
Πρόλογος στη γερμανική έκδοση του 1872
Η "Ένωση των Κομμουνιστών", μια διεθνής εργατική Ένωση, που στις τότε συνθήκες μπορούσε φυσικά να είναι μονάχα μυστική, στο Συνέδριο που έγινε στο Λονδίνο το Νοέμβρη του 1847, ανέθεσε στους υποφαινόμενους να συντάξουν ένα διεξοδικό θεωρητικό και πρακτικό πρόγραμμα του κόμματος, που προοριζόταν για δημοσίευση. Έτσι γεννήθηκε το παρακάτω "Μανιφέστο" που το χειρόγραφο του ταξίδεψε στο Λονδίνο για να τυπωθεί, λίγες βδομάδες πριν από την επανάσταση του Φλεβάρη. Δημοσιεύτηκε πρώτα στα γερμανικά και τυπώθηκε τουλάχιστον σε δώδεκα διαφορετικές εκδόσεις σ' αυτή τη γλώσσα, στη Γερμανία, την Αγγλία και την Αμερική. Στα αγγλικά, για πρώτη φορά κυκλοφόρησε το 1850 στο Λονδίνο, στον Κόκκινο Δημοκράτη, μεταφρασμένο από τη δεσποινίδα Έλεν Μάκφαρλεϊν και το l871 βγήκε στην Αμερική τουλάχιστο σε τρεις διαφορετικές μεταφράσεις. Στα γαλλικά βγήκε για πρώτη φορά στο Παρίσι, λίγο πριν από την εξέγερση τον Ιούνη του 1848, και τελευταία δημοσιεύτηκε στο Σοσιαλιστή της Νέας Υόρκης. Ετοιμάζεται τώρα μια άλλη μετάφραση. Στα πολωνικά βγήκε στο Λονδίνο λίγο μετά την πρώτη γερμανική έκδοση. Στα ρωσικά βγήκε στη Γενεύη στη δεκαετία του 1860-70. Και στα δανικά μεταφράστηκε επίσης αμέσως μετά την έκδοσή του.
Όσο πολύ κι αν έχουν αλλάξει οι συνθήκες στα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια, οι γενικές αρχές που εκτέθηκαν σ' αυτό το "Μανιφέστο" διατηρούν σε γενικές γραμμές και σήμερα όλη τους την ορθότητα. Μερικά σημεία θα μπορούσαν εδώ κι εκεί να διορθωθούν. Η πρακτική εφαρμογή αυτών των αρχών, εξηγεί το ίδιο το "Μανιφέστο", θα εξαρτηθεί παντού και πάντα από τις υπάρχουσες ιστορικές συνθήκες και γι' αυτό δεν αποδίδεται καθόλου ιδιαίτερη σημασία στα επαναστατικά μέτρα, που προτείνονται το τέλος του ΙΙ μέρους. Αυτό το μέρος θα το παρουσιάζαμε σήμερα από πολλές απόψεις διαφορετικά. Μπρος στην τεράστια ανάπτυξη της μεγάλης βιομηχανίας στα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια και στην κομματική οργάνωση της εργατικής τάξης που προοδεύει μαζί της, μπρος στην πρακτική πείρα, πρώτα της επανάστασης του Φλεβάρη, και πολύ περισσότερο ακόμα της Κομμούνας του Παρισιού, όπου για πρώτη φορά το προλεταριάτο κράτησε την πολιτική εξουσία δύο ολόκληρους μήνες, το πρόγραμμα αυτό πάλιωσε σε μερικά σημεία. Η Κομμούνα, ιδίως, απέδειξε ότι δεν μπορεί "η εργατική τάξη να πάρει στα χέρια της την έτοιμη κρατική μηχανή και να τη βάλει σε κίνηση για τους δικούς της σκοπούς" (Βλέπε τον "Εμφύλιο πόλεμο στη Γαλλία, έκκληση του Γενικού Συμβουλίου της Διεθνούς Ένωσης των Εργατών", γερμανική έκδοση, σελ.19, όπου αναπτύσσεται πιο διεξοδικά). Ακόμα, είναι αυτονόητο ότι, για σήμερα, η κριτική της σοσιαλιστικής φιλολογίας παρουσιάζει κενά, γιατί σταματάει ως το 1847 και ότι οι παρατηρήσεις για τη στάση των κομμουνιστών απέναντι στα διάφορα κόμματα της αντιπολίτευσης (IV μέρος) κι αν ακόμα και σήμερα είναι ακριβείς στις γενικές γραμμές τους, έχουν ωστόσο παλιώσει στις λεπτομέρειές τους και μόνο για το γεγονός ότι άλλαξε ολοκληρωτικά η πολιτική κατάσταση και η ιστορική εξέλιξη εξαφάνισε από το πρόσωπο της γης τα πιο πολλά κόμματα που απαριθμούνται εκεί.
Ωστόσο το "Μανιφέστο" είναι ένα ιστορικό ντοκουμέντο που δεν έχουμε πια το δικαίωμα να το αλλάξουμε. Μπορεί μια μεταγενέστερη έκδοση να βγει συνοδευμένη από μια εισαγωγή, που θα γεφυρώσει την απόσταση από το 1847 ως τα σήμερα. Τούτη η ανατύπωση μας ήρθε τόσο αναπάντεχα, που δεν μας δίνει τον καιρό για μια τέτοια δουλειά.
Λονδίνο, 24 του Ιούνη 1872
Καρλ Μαρξ, Φρίντριχ Ένγκελς